Lammers verteenwoordig die toekoms van enige suksesvolle lamvoeding. Die dragtige ooi is egter die eerste prioriteit in die proses om ’n gesonde, volhou-bare en suksesvolle toekoms te verseker. Om jou belegging te beskerm, moet daar dus na beide die dragtige ooie en pasgebore lammers omgesien word.
Toekomstige lamprestasie word deur drie fases in die voerprogram beïnvloed. Eerste is ooivoeding tydens laatdragtigheid, en daarna die eerste dae van die nuwe lam se lewe. Hierdie eerste paar dae is uiters belangrik en kan die lam se sukses maak of breek. Die derde fase is voorspeense voeding, waar die fokus op hoë oorlewings- en groeikoerse val.
Ooivoeding in laatdragtigheid
Die dragtige ooi verteenwoordig die begin van die lam se lewe, en produsente kan nie enige foute in hierdie tydperk bekostig nie. Ooivoeding het ’n bepalende invloed op die gesondheid, groei en reproduksieprestasie van haar nageslag.
Voeding gedurende dragtigheid word in verskeie belangrike stadia verdeel. Uier- en plasentale ontwikkeling, sowel as wolfollikel-ontwikkeling vind gedurende die tweede en derde trimesters plaas. Die meeste fetale groei vind plaas in die laaste 60 dae van dragtigheid. Dit alles lei tot dubbel die normale energiebehoeftes tydens laatdragtigheid, in vergelyking met die energiebehoeftes tydens die aanvanklike stadia van dragtigheid.
Indien voeding tydens laatdragtigheid onvoldoende is, kan die uitwerking op die lam katastrofies wees. Ondervoeding gedurende hierdie fase lei tot lae geboortegewigte, wat verband hou met verlaagde oorlewingsyfers, verminderde bruinvetreserwes, en laer biesmelk- en melkopbrengs (ooi) asook -inname (lam). Dit lei weer tot laer wolproduksie by die groeiende lammers weens minder sekondêre wolfollikels, en dragtigheidstoksemie wat tot die dood van beide die ooi en lam kan lei.
Om aan die ooi se vereistes tydens laatdragtigheid te voldoen kan egter moeilik wees, as gevolg van die beperkte spasie en ’n laer eetlus. Die beperkte spasie weens die groeiende fetus veroorsaak dat die ooi nie genoeg voer kan vreet om in haar behoeftes te voorsien nie.
Voergehalte rondom lamtyd is dus belangrik, en daarom is beplanning vir die teelseisoen en die voedingsinhoud van die veld noodsaaklik. Om jou ooie se voeding aan te vul is ’n waardevolle manier om te verseker dat daar te alle tye aan hul voedingsbehoeftes voldoen word. Aanvulling is slegs nodig wanneer lae-gehalte hooi gevoer word om die hoër-gehalte voer vir laktasie te spaar.
Nog ’n praktyk is om die ooie op grond van hul dragtigheidstatus (een of meer lammers) te skei en dienooreenkomstig te voer.
Voeding van pasgebore lammers
Hierdie fase behels die voeding van die lam kort na geboorte, en bestaan hoofsaaklik uit voldoende inname van biesmelk. Die gehalte en hoeveelheid biesmelk geproduseer verskil van ooi tot ooi en hang van verskeie faktore af. Biesmelk kan aangepas word deur die ooi tydens laatdragtigheid in te ent. ’n Ooi moet minstens 14 dae vóór lam geplaas word in die area waar sy gaan lam, om te verseker dat die biesmelk wat sy produseer spesifiek tot daardie area aangepas is.
Waar die ooi nie melk kan produseer nie of gevrek het, moet die hanslammers steeds van biesmelk voorsien word, wat daarna met ’n spesiespesifieke melkvervanger opgevolg kan word.
Voorspeense voeding
Tydens hierdie fase ontvang die lammers steeds melk vanaf die ooi of ’n hoë-gehalte melkvervanger. Die lammers kan in hierdie fase op drie verskillende maniere grootgemaak word, naamlik sonder byvoeding, indirekte byvoeding deur die ooie se voeding aan te vul, of direkte aanvulling vir die lammers.
Elkeen van hierdie metodes het sy voor- en nadele. Watter metode ook al gebruik word, die eerste 42 dae bly deurslaggewend vir sukses, omdat die lammers dan ’n uitstekende voeromsetverhouding (VOV) het. Hierna verswak die VOV van 1:1 tot 4,5:1 vanaf dag 80.
Die voorsiening van hoë-gehalte kruipvoer tydens hierdie fase sal die lammers se groei verbeter en hoër-gehalte slag- en vervangingsdiere verseker. Kruipvoeding sal ook die impak van speenstres verminder en voorsiening maak vir ’n beter ontwikkelde rumen om toekomstige groei en prestasie te ondersteun.
Samevatting
Lamvoeding gaan nie net oor watter voedingstowwe die lam self inkry nie, maar word ook sterk deur die ooi se voeding beïnvloed. Ooivoeding tydens dragtigheid het ’n bepalende uitwerking op die lammers se oorlewingsvermoë, geboortegewigte en selfs toekomstige melkproduksie van die vervangingsooie. Deur hierdie basiese beginsels toe te pas, kan gesonde, lewenskragtige en suksesvolle lammers grootgemaak word.
Vir meer inligting, stuur ’n epos aan Rhys Sims by rhys@4mix.co.za of besoek www.4mixinternational.com.
